Field Pea (Motor Chana)


1. A hming:

Mizo          - Motor Chana

English         - Field Pea

Hindi          - Mater

Botanical name      - Pistum sativum L


2. Mihring tana chakna chi hrang hrang leh thil awmte :-


1) Water 72.1 %
2) Protein 7.2 %
3)Mineral Matter 0.8 %
4)Carbohydrate 19.8%
5)Fat 0.1%


3. A leilung leh a boruak duhdan : Motor chana hi ram lum lutuk leh nisaah a tha thei lo. Ram vawt leh ni nem laia chin tur a ni. A thar that nan leh a rah a hlawk theihna boruak a duh tawk chu 55℉ - 65℉-a vawt a ni tur a ni.

    Leilung chi hrang hrang ah a chin theih a,mahse lei me 3% leh lei tak 70% inchawhpawlhna leilung ah a tha duh ber. Lei sa nghet lutuk lo, hnah tawih leh lei hang tamna hmunah a tha duh em em. Lui ruam leh kawr kamah hian an tha duh hle bawk. Leithurna kan tih hniam chuan ram zo leh tlang pang leiah pawh motor chana hi ei a tling thei a ni.


4. Lei sawisakdan : Thlai dangte chinna tur atana leilung kan buatsaih ang bawk a , a chinna tur hi buatsaih tur a ni. Tum 3-4 tal uluk taka cheh chhuah leh ngei ngei tur a ni.


5. A chin hun leh a chi mamawh zat : October – November thla chawhma lam chhung a chin ngei a tha. Lo/Huan tin 1½ hmunah a chi 50-60 Kg chin tur a ni.


6. A chi sawisak dan : I chin hmain a chi chu tuiah zankhuain chiah la, a tukah chin tur a ni.


7. A chin dan : A chinna tur kan chehphut leh hai rualah khan inchi 11/2-2 a thukin , thlur ft.1-21/2 dahah kan siam ang a, tah chuan chana chi chu inchi 2-3 danah mu khat zela thun tur a ni.


8. Leitha leh leichi ( Manures and Fertilizers) pek dan: Hectare khatah bawngek leitha 4-5 tonnes lei nan chawhpawlh tur a ni. Chubakah a hnuaia fertilizers tarlan ang hi pek bawk tur a ni.


Thlai Chaw Mamawh zat Form Fertilizer Mamawh zat
Kg/Ha Kg/Ha Kg/Ha
N 20 Urea - -
P2O5 46 DAP 100 40
K2O 0 MOP - -


    A chunga DAP tarlan zat khi a chi tuh rualin pek nghal tur a ni.


9. A chi lar zualte :


a) A thar rang chi : Tlans (L-116) telegraph Early December etc. Heng ho hi tuh atanga ni 65-80 ah a seng theih.


b) A laihawl : Rachna, Sworn Rekha fat bonnevielle, English Wonder leh America Wonder. Hengho hi tuh atanga ni 90-100 chhungin a seng theih.


c) A tlai chi : T.163, BR-12, B-22 Champion of England etc. Heng ho hi tuh atanga ni 110-120 chhungin a seng theih.


10. Tuipek dan : Ruahtui tlak loh laia chin an nih avangin an zung ten hnawng tam tawk an neih reng theih nan December thla vel atang chuan ni 7-10 danah tui pek theih hram hram tum tur a ni. A kawma rah (seed) a in siam dawn lai vel hi tui a mamawh hun lai tak a ni. Hemi lai vel hian tui pek ngei ngei tur a ni.

Source : Thlasik thlai chin dan

Agriculture Extension Series 33/2007

Department of Agriculture (Crop Husbandry)

Page 42-45


11. A zamna siam sak dan : A zamna tur mau emaw thing emaw thing emaw siamsak hi a tul hle. Motor chana hi chin atanga thla 2 velah a zam tan a lo tul hle thin a. A zam that theih nan mau emaw thingtangte emaw ngulah kan sawh sak tur a ni. A zamna siam sak hian nasa takin a than a tih that bakah a rah duh phah em em a ni. A zamna hi thli kalkawng dal lo zawnga siam hram hram tur a ni.


    Phaizawlah buh thar rang hmunah buh seng zawh veleh leilung a chinna tur buatsaih leh vat vat ila, thlai hnihna atan chana ching ila hlawk takin a thar theih a ni. Chana hi zamna siam lem loh pawhin thlur deuh hlekin siam ila, (ft 2 ½ dan velah) a chi ft 1 danah mukhat zelin thur-ah tuhin hlawk takin a thar thei. Hetia thlai hnihna atana chana chin hi a kum leh thlai/buh atan pawh lei a siam tha em em a ni.


12. Rannung leh natna laka ven dan:Malathion 50 EC a par hma deuh leh apar hnuah kap ang che. Hetiang hian 1-½ litres Malation leh tui 300-400 litres vel pawlh la, tin 1 vel kah nan hman tur a ni. Chawhma lam (zing lam)- ah kal hram hram thin tur a ni.


13. A seng dan : A hring ei tur chuan a rah (pod) rawng a lo eng deuh hnu chuan a rah pum tha tawk tawh tihna a ni a, a la chang lo bawk a, ei atan a hlawk hun lai tak a ni. A rah lawh zawng hian fimkhur a ngai hle a, a kung hnahte kan ti silawng hauh tur a ni lo. Chana hi tum khatah seng/lawh vek theih a ni lova, tum 3-4 lai seng a ngai a, I vawikhat lawh hnu ni 7-10 hnuah seng nawm leh theih a ni. Chutiang zelin –


14. A thar zat : A thar rang ho hi a hlawk vak lo a, tin 1 hmunah a tlangpuiin quintal 8-12 (green pod) a thar ber. A thar tlai ho chu tin 1 hmunah 18-25 quintal (green pod) lai a thar thei.

Source : Thlasik thlai chin dan

Agriculture Extension Series 33/2007

Department of Agriculture (Crop Husbandry)

Page 42-45

***

Download